Na pierwsze słowo dziecka czekasz praktycznie od chwili jego narodzin. Kiedy w końcu udaje Ci się je usłyszeć, Twoja radość jest wielka i zaczynasz z coraz większą niecierpliwością oczekiwać na następne. Ale niestety, nie zawsze się one pojawiają tak szybko, jakbyś tego chciała.
Rozwój mowy zależy od uwarunkowań genetycznych, a także najbliższego otoczenia, w którym żyje Twój maluszek. To trudna sztuka, której opanowanie nie wszystkim dzieciom przychodzi jednakowo łatwo. Zdarza się, że niektóre maluchy, aby nauczyć się mówić, potrzebują nieco więcej czasu niż ich rówieśnicy. Czasami także potrzebne jest Twoje wsparcie, aby dziecko mogło przezwyciężyć trudności związane z mową. Jak pomóc dziecku w tym zakresie? Na co powinnaś zwrócić uwagę i gdzie szukać pomocy w przypadku problemów i wątpliwości? Specjaliści z Enfamil spróbują odpowiedzieć na te pytania.
Ważna rola rodziców
Choć rozwój mowy rozpoczyna się już w życiu płodowym dziecka, na pierwsze wytęsknione słowa musisz poczekać zazwyczaj do jego pierwszych urodzin. Niektóre z dzieci opanowują mówienie nieco szybciej, a niektóre na opanowanie tej umiejętności potrzebują więcej czasu. Bez względu na to, jak Twoja pociecha radzi sobie z wypowiadaniem słów, musisz pamiętać, że wiele w tym zakresie zależy od Ciebie i innych osób z najbliższego otoczenia malucha, ponieważ pomimo tego, że predyspozycje do rozwoju mowy dziedziczymy, to jednak kluczową rolę w całym procesie odgrywa naśladownictwo. Dzieci swoich pierwszych słów uczą się od rodziców i innych bliskich im osób. Powtarzając usłyszane dźwięki, próbują wypowiadać pierwsze głoski, które z czasem zamieniają się w wyrazy. Dlatego bardzo ważne i pomocne dla dziecka jest prawidłowe wypowiadanie wyrazów przez nas samych.
Często w kontaktach z dzieckiem używasz zdrobnień, dźwięków słowotwórczych i „spieszczonych” wyrazów? Choć Twoje intencje są jak najbardziej dobre, bo przecież chcesz w ten sposób okazać dziecku miłość, w efekcie skutecznie przeszkadzasz mu w rozwoju i nauce mowy. Pomyśl, jak ciężko jest maluchowi zapamiętać, jak brzmi dany wyraz, skoro każda z bliskich mu osób za każdym razem wypowiada go w inny sposób, dodając mu pieszczotliwe ozdobniki. Pamiętaj, aby rozmawiając z dzieckiem, mówić powoli i wyraźnie. Wypowiadaj wyrazy zgodnie z ich prawdziwym brzmieniem i zawsze w pierwszej osobie (unikaj mówienia w trzeciej osobie, na przykład „mamusia teraz da Ci kaszkę”).
Ćwiczymy mowę malucha
Aby wspierać rozwój mowy dziecka i niwelować pojawiające się trudności w mówieniu, warto ćwiczyć aparat mowy pociechy. W tym celu możesz wykonywać ze swoim maluchem proste ćwiczenia, jak na przykład cmokanie, parskanie, nadymanie i wciąganie policzków, chrapanie, wysuwanie i chowanie języka itd. Ćwiczcie także oddychanie, na przykład poprzez puszczanie baniek mydlanych, dmuchanie świeczek, zabawy z wiatraczkiem lub piórkiem. Ucz dziecko tego, aby wdychało powietrze noskiem, przyglądaj się, jak oddycha podczas zabawy i przypominaj mu o prawidłowym oddechu jak najczęściej. Doskonałym sposobem na trening aparatu mowy jest także gryzienie i żucie przez dziecko twardych owoców i warzyw. Zadbaj o to, aby w posiłkach dziecka znalazło się ich wystarczająco dużo.
W rozwoju mowy możesz także pomóc dziecku poprzez rozmowy z nim. Już od pierwszych miesięcy jego życia powinnaś dużo do niego mówić. Możesz opowiadać mu o tym, co znajduje się wokół, jakie czynności wykonujesz. Nie zapominaj o czytaniu książeczek, opowiadaniu bajek, recytowaniu wierszyków, śpiewaniu. Wszystko to pomaga dziecku zapamiętywać i uczyć się tego, jak brzmią poszczególne wyrazy, dzięki czemu ich naśladowanie będzie dla niego dużo łatwiejsze.
Jeśli zauważysz duże trudności dziecka w wypowiadaniu wyrazów lub duże opóźnienie w początkach mowy, powinnaś skonsultować się z lekarzem, który dokładnie obejrzy buzię dziecka i wykluczy jakiekolwiek nieprawidłowości w budowie aparatu mowy (na przykład zbyt krótkie wędzidełko językowe). Pamiętaj, że na powstawanie różnego typu deformacji i zniekształceń buzi dziecka wpływa zbyt długie korzystanie przez nie ze smoczka. Staraj się więc jak najszybciej oduczyć malucha jego ssania. Warto też skorzystać z pomocy logopedy, który opracuje najlepszy dla Twojej pociechy zestaw ćwiczeń, umożliwiający pokonywanie przez nią trudności w mówieniu.
