Okresem przedszkolnym w pedagogice nazywamy etap rozwojowy dziecka, który obejmuje czas między 3. a 6. rokiem życia. Oczywiście ramy czasowe gotowości przedszkolnej u każdego dziecka wyglądają indywidualnie, jednak dla ułatwienia przyjmuje się, że powinny mieścić się właśnie w tym okresie życia. Okres przedszkolny, jak wskazuje sama nazwa, to faza przygotowująca dziecko do rozpoczęcia nauki szkolnej.
Jak wyjaśnia nam ekspert z Centrum Zabawy i Rozwoju Elfik, dojrzałość przedszkolna oznacza, że dziecko osiągnęło taki stopień rozwoju fizycznego, jak również intelektualnego oraz emocjonalno-społecznego, który umożliwia mu przebywanie przez kilka godzin w ciągu dnia pod opieką pracowników przedszkola oraz udział w organizowanych przez nich zajęciach.
Rozwój fizyczny przedszkolaka
Fizyczny rozwój dziecka na etapie przedszkolnym rozkłada się bardzo nierównomiernie. Najbardziej zauważalne i intensywne zmiany zachodzą między 4. a 5. rokiem życia. U trzy- i czterolatków wciąż zauważamy cechy charakterystyczne dla małego dziecka, a więc stosunkowo dużą głowię, długi tułów i krótkie ręce oraz nogi.
Dopiero w drugiej połowie etapu przedszkolnego zachodzi intensywny wzrost ciała związany z wydłużaniem się kości, a cała sylwetka przybiera bardziej proporcjonalnych kształtów. Wyraźne zmiany zachodzą też na poziomie motoryki. Podczas gdy trzylatek wciąż porusza się raczej nieporadnie, dzieci 6-letnie są już bardzo sprawne, szybkie i silne.
Rozwój intelektualny przedszkolaka
Coraz większe możliwości ruchowe umożliwiają dziecku poznawanie świata, co przekłada się wyraźnie na rozwój intelektualny. W toku gier i zabaw kierowanych przez wychowawcę, ale także dzięki interakcji z innymi dziećmi, przedszkolak poznaje nowe przedmioty i zjawiska, co z kolei stymuluje czynności syntetyczno-analityczne w korze mózgowej. Dziecko zaczyna dostrzegać związki pomiędzy poszczególnymi zjawiskami, przedmiotami i działaniami, a w końcu powoli uczy się nazywać swoje spostrzeżenia, które pragnie zakomunikować światu.
Do 5. roku życia, aktywność intelektualna dziecka skupia się wokół działań i obrazów. Kiedy przedszkolak opanuje podstawowe słownictwo, wchodzi w etap zadawania wielu pytań, co świadczy o rozwoju myślenia i dużej potrzebie gromadzenia nowych informacji. W ostatniej fazie etapu przedszkolnego dziecko zwykle przejawia coraz większą zdolność myślenia abstrakcyjnego i zwykle posługuje się już liczbami.
Rozwój emocjonalno-społeczny przedszkolaka
Dziecko wchodzące w okres średniego dzieciństwa kieruje się głównie wrodzonymi emocjami, takimi jak strach, gniew i radość. Dopiero postępujący rozwój intelektualny umożliwia małemu człowiekowi większą kontrolę nad przeżywanymi stanami wewnętrznymi i wyrażaniem uczuć – wyjaśnia nasz rozmówca z przedszkola Elfik.
Cechą charakterystyczną dla małych dzieci jest silny egocentryzm i brak umiejętności respektowania potrzeb innych. Stan ten zmienia się w przebiegu socjalizacji, której ważnym elementem jest właśnie potrzeba odnalezienia się w grupie rówieśniczej w przedszkolu. Pięciolatki zazwyczaj świetnie współpracują ze sobą w zabawie, dostrzegają i uwzględniają pragnienia innych dzieci. Choć wciąż trudno im dostosowywać się do wymagań rówieśników przez dłuższy czas, chętnie korzystają z norm i zasad ustalanych przez osoby dorosłe. Dzieci sześcioletnie chętnie opiekują się i pomagają mniejszym.
Przebywanie w grupie rówieśniczej oraz możliwość obserwacji dorosłych to niezwykle cenne doświadczenia okresie przedszkolnym. Interakcje takie umożliwiają poznanie własnych upodobań, kształtowanie stylu komunikacyjnego oraz wybór pierwszych wzorców i autorytetów.
